Ozumacín Chinanteco ( Chinanteco de San Pedro Ozumacín ) es una lengua chinanteca de México, hablada en el norte de Oaxaca en los pueblos de San Pedro Ozumacín, Ayotzintepec, Santiago Progreso.
Hay diez vocales, que pueden ser orales o nasales . En la escritura se hace una distinción de longitud , pero se basa en la comparación con otras lenguas chinantecas; la distinción aparentemente se está perdiendo en el caso del chinanteco ozumacín. [2]
Las vocales largas se escriben dobles.
Las vocales nasales se escriben con un guión bajo, por ejemplo, ji̱i̱ˊ 'cama'. Esto no se escribe después de una consonante nasal, donde no hay contraste con las vocales orales.
Las vocales anteriores redondeadas surgieron históricamente de la influencia de las consonantes palatalizadas sobre las vocales posteriores.
Las consonantes y su ortografía son las siguientes: [2]
/p/ y /b/ son raros en palabras nativas. Aparte de los préstamos, /d/ aparece sólo en el enclítico daˊ , lo que suaviza un imperativo . Las letras c y f se utilizan para préstamos en español.
/h/ se convierte en [l̥, m̥, n̥, ɲ̊, ŋ̊] antes de /l, m, n, ɲ, ŋ/ .
Ozumacín Chinanteco tiene nueve tonos . Están escritos de la siguiente manera: [2]
Las sílabas balísticas están marcadas por una fuerte caída de tono.
Los siguientes signos diacríticos se utilizan para marcar los tonos de Ozumacín. [3]
Una muestra con todas las marcas tonales: [2]
Ko̱o̱ˉ häˊ gaꜙnääꜗ u̱u̱ꜗ chiihˉ gaꜙki̱i̱ꜙ kwɨɨˉ. Maˉtë̱ë̱yꜘ to̱ꜗdsaahˋ jwëˈ. Jeeˊ ja̱ˉ kyeeˉ ko̱o̱ˉ jmɨɨˉ. Hñiiꜘ jeeˊ ja̱ˉ gaꜙje̱e̱yˈ ko̱o̱ˉ løøˈ johꜗ. Kë̱ë̱ˉ gaˊ miihˉ dsaˉ jʉʉˊ løøˈ ja̱ˉ. Gaꜙta̱a̱hˋ chiihˉ heꜘ taꜙ kooꜘ. Naꜚ heˉ gaꜙlaꜗ kihꜗ løøˈ ja̱ˉ. Ja̱ˉ gaꜙngɨɨꜗ chiihˉ heꜘ. Ja̱ˉ tä̱ä̱hˊ chiihˉ heꜘ ngɨɨ˜ maˊja̱hꜗ dsaˉ jʉʉˊ. Läꜙgaꜙjä̱ꜘ ja̱ˉ baˊ løøˈ ja̱ˉ, gaꜙjä̱ꜘ oꜙhihꜙ.
Esta ortografía se utiliza en la Biblia de Ozumacín. [4]